Het bepalen van de officiële rangorde of prioriteit van de stakeholders is om te bepalen wie het belangrijkst voor ons is. Wie komt op de eerste, tweede of derde plaats? Deze bepaling wordt uiteindelijk gebruikt wanneer een op maat gemaakt protocol wordt ontwikkeld en de rangschikking wordt toegepast in bijvoorbeeld de volgorde van de vlaggen, het toewijzen van de stoelen en de volgorde van de toespraken.
Rangorde is een hiërarchische rangschikking van voornamelijk functies. Over het algemeen rangschikt het geen individuen, maar de dragers van een specifieke functie. De prioriteit wordt op een objectieve manier bepaald. Een staatshoofd is bijvoorbeeld de vertegenwoordiger van alle inwoners van een land en wordt daarom als ‘belangrijker’ beschouwd dan bijvoorbeeld een burgemeester die ‘slechts’ de inwoners van één stad vertegenwoordigt.
Het bepalen van de prioriteit is geen exacte wetenschap. Er zijn regels die de rangorde bepalen tussen gelijken, tussen verschillende groepen en tussen individuen. De voorrangsregels vullen elkaar vaak aan, maar soms spreken ze elkaar tegen. Het vereist enige oefening om met rangorde om te gaan en om functionarissen in de juiste volgorde te kunnen plaatsen.
Protocol to Manage Relationships Today: Modern Relationship Management Based Upon Traditional Values (Amsterdam University Press, 2020) legt de waarde van protocol uit voor iedere profit of non-profit organisatie. Het boek presenteert een innovatieve visie op het protocol in de 21e eeuw; een methode voor het bouwen van sterke netwerken van authentieke wederkerige relaties.
Bestel het boek hier.
De rangorde van hoge functionarissen wordt beschreven in zogenaamde nationale ranglijsten. Deze lijsten bepalen de rangorde van de belangrijkste personen in een land. Veel van deze en andere voorbeelden van voorrangslijsten zijn online te vinden, maar sommige landen hebben hun lijst niet openbaar gemaakt.
Hoewel er veel verschillen bestaan tussen landen, kunnen enkele algemene overeenkomsten in de rangschikking worden afgeleid:
- Lijsten beginnen met het staatshoofd van een land.
- Gevolgd door geaccrediteerde buitenlandse ambassadeurs in dat land (als vertegenwoordiger van hun eigen staatshoofd).
- Hoogste vertegenwoordigers van de kerk.
- Voorzitters van nationale parlementen (vertegenwoordigers van de kiezers).
- Gevolgd door de leden van het nationale kabinet te beginnen met de premier (regeringsleider), vice-premiers en andere ministers.
- De lijst gaat verder met hoge functionarissen van andere belangrijke overheidsinstellingen, zoals de president van het hooggerechtshof en de president van de nationale rekenkamer.
- Verderop op de lijst staan andere functionarissen, zoals hoge regionale vertegenwoordigers, gouverneurs en burgemeesters.
- Op de lijsten staan ook de eerste vertegenwoordigers van de politie, de rechtbanken en de universiteiten.
Bron: Protocol to Manage Relationships Today (Amsterdam University Press, 2020
Andere regels voor het bepalen van de rangorde van officials
Groepen van officials worden gerangschikt in de volgende volgorde:
- Royalty.
- Corps diplomatique (ambassadeurs).
- Hoge (gekozen) functionarissen (politici).
- Hoge ambtenaren.
Onder gelijkwaardige vertegenwoordigers geldt ook een rangorde:
- De diensttijd (anciënniteit).
- Of het alfabet.
Regels om de rangorde te bepalen buiten overheidsorganisaties
Bij bedrijfsevenementen wordt de rangorde onder gasten vaak bepaald door commerciële doelen:
- Grote cliënten.
- Cliënten.
- Kleine cliënten.
Deze methode maakt gebruik van jaarlijkse inkomsten of winst om te bepalen wie ‘groot’ of ‘klein’ is. Een andere optie is:
- Oudste cliënten
- Cliënten.
- Nieuwste klanten.
Bron: Protocol to Manage Relationships Today (Amsterdam University Press, 2020)
